Tijdschrift voor Neuropsychologie 2010 (Jaargang 5-Nummer 1)
Instrumentele conditionering van frontaalkwab activiteit bij gezonde jongvolwassenen Hessel Jan Engelbregt; MSc.Gilles Kok; MSc. Ruud Vis; MSc Daniel Keeser; MSc Jan Berend Deijen; PhD
Hessel Jan Engelbregt; MSc.
Hersencentrum, Afdeling Neuropsychologie Amsterdam
Gilles Kok; MSc.
Vrije Universiteit, Afdeling Klinische Neuropsychologie Amsterdam
Ruud Vis; MSc
Vrije Universiteit, Afdeling Klinische Neuropsychologie Amsterdam
Daniel Keeser; MSc
Ludwig-Maximilian Universiteit & Technische Universiteit, Neurologische Kliniek, München, Duitsland
Jan Berend Deijen; PhD
Vrije Universiteit, Afdeling Klinische Neuropsychologie Amsterdam
Een dubbelblind placebo gecontroleerd onderzoek naar eeg-neurofeedback
Samenvatting
Neurofeedbacktraining (nft) is een methode waarvan wordt gedacht dat het hersenactiviteit kan beïnvloeden. Over deze techniek die veelal door psychologen wordt gebruikt, zijn veel publicaties verschenen in wetenschappelijke tijdschriften. Toch heeft nft binnen de psychologische en neurowetenschappelijke gemeenschap een status die in het gunstigste geval marginaal kan worden genoemd. Mogelijk is dit het gevolg van methodologische beperkingen die alle gepubliceerde onderzoeken naar nft kenmerkt.
In dit artikel beschrijven we een dubbelblind, placebogecontroleerd onderzoeksdesign. Dit design hebben we getoetst op praktische haalbaarheid door middel van een studie bij een groep van 25 gezonde studenten. Hierbij kreeg een controlegroep (n = 12) een pseudo-nft. De experimentele groep (n = 10) kreeg nft ter verhoging van frontale beta-activiteit (12-18 Hz) en inhibitie van de frequentieband 35-45 Hz. Dit leidde niet tot een duidelijk verbeterd cognitief presteren, wel tot de verwachte veranderingen in hersenactiviteit tijdens de behandeling. Op basis van deze methodologische toets denken we dat onze aanpak een haalbare oplossing biedt voor de methodologische problemen uit het verleden. nft is daarmee een toetsbaar fenomeen, volgens huidige evidence-based maatstaven.
Dit artikel is verder te lezen op tvn.boomtijdschriften.nl
zie ook Hersencentrum wetenschap voor overige wetenswaardigheden
Literatuur
Angelakis, E., Stathopoulou, S., Frymiare, J.L., Green, L., Lubar, J.F. & Kounious, J. (2007). EEG neurofeedback: A brief overview and an example of peak alpha frequency training for cognitive enhancement in the elderly. The clinical neuropsychologist, 21, 110-129.
Collura, T.F., Thatcher, R.W., Smith, M.L., Lambos, W.A. & Stark, C.R. (2009). EEG Biofeedback training using Z-scores and a normative database. In: W. Evans, T. Budzynski, H. Budzynski & A. Arbanal (red.), Introduction to qeeg and Neurofeedback: Advanced theory and applications (2th ed). New York: Elsevier.
Engelbregt, H.J., Promes, V.H.L. & Radocz, N. (2004). Handleiding testinstrument Digoloog. Alkmaar: Digoloog, Hogeschool van Amsterdam.
Fuchs, T., Birbaumer, N., Lutzenberger, W., Gruzelier, J.H. & Kaiser, J. (2003). Neurofeedback treatment for attention-deficit/hyperactivity disorder in children: A comparison with methylphenidate. Applied Psychophysiology and Biofeedback, 28, 1-12.
Hoedlmoser, K., Pecherstorfer, T., Gruber, G., Anderer, P., Doppelmayr, M., Klimesch, W. & Schabus, M. (2008). Instrumental conditioning of human sensorimotor rhythm (12-15 Hz) and its impact on sleep as well as declarative learning. Sleep, 31(10), 1401-8.
Huitema, R. & Eling, P. (2008). Neurofeedback, wat is het waard? Tijdschrift voor Neuropsychologie, 2, 3-13.
Kotchoubey, B., Strehl, U., Uhlmann, C., Holzapfel, S., Konig, M., Froscher, W., Blankenhorn, V. & Birbaumer, N. (2001). Modification of slow cortical potentials in patients with refractory epilepsy: A controlled outcome study. Epilepsia, 42, 406-416.
Luteijn, F. & Barelds, D.P.F. (2004), Handleiding Groninger Intelligentie Test. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Sterman, M.B., Wyrwicka, W. & Roth, S. (1969) Electrophysiological correlates and neural substrates of alimentary behavior in the cat. Annals of the New York Academy of Sciences, 157, 723-739.
Stroop, J.R. (1935). Studies of interference in serial verbal reactions. Journal of Experimental Psychology, 18, 643-662.
Thatcher, R.W. (1998). Normative EEG databases and EEG biofeedback. Journal of Neurotherapy, 2 (4), 8-39.
Vernon, D., Egner, T., Cooper, N., Compton, T., Neilands, C., Sheri, A. & Gruzelier, J. (2003). The effect of training distinct neurofeedback protocols on aspects of cognitive performance. International journal of psychophysiology, 47, 75-85.
